گروه آگاه فعالیت خود را در حوزه سرمایه گذاری جسورانه از سال ۱۳۹۷ با سرمایه‌گذاری بر روی استارتاپ کرفس شروع کرد و تا امروز به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران اکوسیستم استارتاپی ایران حضور دارد. سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه که از زیرمجموعه‌های کارگزاری آگاه است.
پس از تغییر استراتژی خود در سال ۱۳۹۹ قصد دارد در راستای تکمیل زنجیره ارزش کارگزاری آگاه اقدام به سرمایه‌گذاری کند. کارگزاری آگاه با ۱۱۰ شعبه در سراسر ایران و نزدیک به ۶ هزار میلیارد دارایی تحت مدیریت، دومین کارگزاری بزرگ ایران از نظر تعداد معاملات در سازمان بورس و اوراق بهادار است.
سرمایه‌گذاری جسورانه چیست؟
سرمایه‌گذاری جسورانه (VC – Venture Capital) یا سرمایه‌گذاری خطرپذیر به مدلی از سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر گفته می‌شود که در آن روی کسب‌وکارهای نوپایی (استارتاپ) سرمایه‌گذاری می‌شود که مستعد رشد سریع و مقیاس‌پذیر هستند. این شرکت‌ها در شروع کار استارتاپ‌ها که ریسک بالایی داشته و موفقیت آن‌ها در هاله‌ای از ابهام است، به امید بازدهی‌های مالی چند ده یا صد برابری بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی یا سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC – Corporate Venture Capital) مدل دیگری از سرمایه‌گذاری جسورانه است. در این مدل از سرمایه‌گذاری، شرکت‌های مادر یا هلدینگ‌ها در جهت تکمیل زنجیره ارزش خود بر روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند و لزوماً هدف اصلی آن‌ها سودآوری نیست. از تفاوت‌‌های دیگر مدل سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی با سرمایه‌گذاری جسورانه می‌توان به مالکیت اکثریت سهام استارتاپ‌ها و افق دید بلند مدت اشاره کرد.
معرفی مدیر سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه
بهراد ابراهیمی، قائم مقام مدیرعامل گروه آگاه، متولد سال ۱۳۶۷ و فارغ‌التحصیل رشته مهندسی مالی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه امپریال کالج لندن است. وی از دوران تحصیل در مقطع کارشناسی به دلیل علاقه شخصی به مباحث فناوری اطلاعات و شبکه در کارگزاری آگاه به عنوان کارشناس فناوری اطلاعات شروع به کار کرد. او در طی سالیان گذشته در قسمت‌های مختلف کارگزاری آگاه تجارب کاری مختلفی از جمله کارشناس معاملات، تحلیل‌گری تکنیکالیست و مدیریت واحد ریسک را تجربه کرده است. از سال ۱۳۹۷ بهراد ابراهیمی به همراه کارگزاری آگاه وارد فضای سرمایه‌گذاری جسورانه در اکوسیستم استارتاپی ایران شدند.
ورود کارگزاری آگاه به فضای سرمایه‌گذاری جسورانه
از سال ۱۳۹۷ کارگزاری آگاه با نگاه سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) وارد حوزه سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها شد. اولین تجربه سرمایه‌گذاری آن‌ها یک پلتفرم تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) به نام بانی‌چی بود. البته پس از مدتی با توجه به اولویت اصلی کارگزاری آگاه که تمرکز بیشتر بر بازار سرمایه به دلیل رشد سریع این بازار بود، این پروژه نیمه‌تمام ماند. پس از تحقیق و جست‌و‌جو در اکوسیستم استارتاپی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه دومین سرمایه‌گذاری خود را در استارتاپ کرفس انجام داد. این سرمایه‌گذاری از طریق شرکت ویستا سامانه آسا (زیرمجموعه گروه مالی آگاه) انجام گرفت.
همچنین این گروه در سال ۱۳۹۹ با توجه به توسعه و افزایش تنوع خدمات شرکت نظیر مشاوره، سبدگردانی و … و نیاز مبرم شرکت به نوآوری، اقدام به افتتاح استارتاپ استودیو نارون کرد.
استارتاپ استودیو نارون
استارتاپ استودیو نارون یکی از بازوهای کارگزاری آگاه در اقتصاد دیجیتال است که تقریباً یک سال از شروع فعالیت این مرکز می‌گذرد. نارون با ساختار تولید استارتاپ به سبک استارتاپ استودیو راه‌اندازی شده است و سعی دارد با تولید ایده و تیم در حوزه فناوری‌های مالی به خصوص بازار سرمایه بر اساس نیازها و ساختار کسب‌وکار کارگزاری آگاه، زنجیره ارزش این مجموعه را تکمیل کند. همچنین فراهم کردن بستر کارآفرینی با ریسک کمتر برای افراد توانمند، خبره و متخصص از اهداف اصلی این استارتاپ استودیو است.
در حال حاضر استارتاپ استودیو نارون چهار استارتاپ همسبد (پلتفرم معاملات اجتماعی در بورس)، داراتو (مدیریت هوشمند پس‌انداز)، بازده (مرجع محتوای خبری و تحلیلی بازارهای سرمایه) و گردو (آموزش بازار سرمایه از طریق شبیه‌سازی معاملات و گیمفیکشن) را در سبد خود دارد. چشم‌انداز استارتاپ استودیو نارون راه‌اندازی یک استارتاپ در هر فصل از سال است.
سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه
پس از کسب تجربه در فضای سرمایه‌گذاری جسورانه، در زمستان ۱۳۹۹ با تصمیم کمیته نوآوری آگاه شرکت سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه تصمیم گرفت تا به عنوان سرمایه‌گذار جسورانه شرکتی (CVC) در جهت تکمیل زنجیره ارزش محصولات فعلی و در حال توسعه کارگزاری آگاه در استارتاپ‌های حوزه فناوری مالی (Fintech) سرمایه‌گذاری کند. هدف این شرکت، سرمایه‌گذاری دراستارتاپ‌ها در تمامی مراحل عمر کسب‌وکار (بذری تا یونیکورن) یا ادغام و تملیک استارتاپ‌ها است. تیم مدیریتی سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه متشکل از پنج نفر و تیم استارتاپ استودیو نارون متشکل از ۶۰ نفر است. تمامی فعالیت‌های سرمایه‌گذاری این شرکت تا به امروز از طریق استارتاپ استودیو نارون بوده و موضوع سرمایه‌گذاری مستقل این شرکت از نظر مدیران مسئله‌ای امکان‌پذیر ولی نیازمند زمان است.
حوزه‌های مد نظر سرمایه‌گذاری
علت انتخاب حوزه فناوری‌های مالی توسط این شرکت نوپا بودن این بازار در ایران است که فرصت‌های بسیاری را پیش روی سرمایه‌گذاران (چه نوآوری و چه پیاده‌سازی الگوهای موفق خارجی) قرار می‌دهد. هدف سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه از سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری مالی در ابتدا بیشتر استارتاپ‌های فعال در حوزه بازار سرمایه یا استارتاپ‌هایی با راهکارهای نوآورانه بین بازاری است؛ مانند ارتباطی که بیمه زندگی با بازار سرمایه می‌تواند داشته باشد، خدماتی که مشتریان بازار پول برای بازار سرمایه نیاز دارند، مدیریت دارایی و… .
فناوری‌های مالی به علت قدیمی بودن و یا نبود قوانین که توسط بانک مرکزی و سازمان بورس تعیین می‌شود، با مشکلات بسیاری مواجه است. دیگر مشکل این حوزه نبود زیرساخت قوی برای رشد بوده و اکثر فعالیت‌های انجام شده در جهت بهبود و رشد زیرساخت بوده و هنوز زمان نوآوری بر روی زیرساخت‌ها نرسیده است.
بهراد ابراهیمی درباره فرصت‌ها و تهدیدهای حوزه فناوری مالی می‌گوید:
«بزرگ‌ترین مشکل افراد در این حوزه عدم داشتن دانش تخصصی بازار مالی و خارج از موضوع فکر کردن افراد (Out of Context) به جای خارج از چهارچوب فکر کردن (Out of Box) آن‌ها است. به این صورت که افراد ایده‌های بسیار خوبی را مطرح می‌کنند، اما ایده‌های آن‌ها به علت عدم بلوغ بازار، قوانین سنتی و پیچیده به بن‌بست می‌خورند. بهتر است همه افراد پیش از مطرح کردن ایده و جلو بردن آن با یک متخصص مشورت کنند.»
مراحل سرمایه‌گذاری در سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه
از جمله ویژگی‌ها مهم پذیرش یک استارتاپ برای سرمایه‌گذاری در آگاه پشتوانه تکنولوژی (Technology Stack) محصول، اعتبار داده‌ها (Data Validity) و زیرساخت آن‌ها است. سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه محصول نهایی را به عنوان عامل اصلی برای سرمایه‌گذاری نمی‌داند. در وهله اول وجود تیم قوی و بعد از آن ایده (تکمیل زنجیره ارزش) برای شرکت مهم است.
برای درخواست جذب سرمایه در مرحله اول درخواست به شرکت ارائه شده و در مرحله بعد پیچ‌دک (Pitch Deck) تیم استارتاپی به تیم پذیرش ایده آگاه تحویل داده می‌شود. سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه استانداردهای مشخصی برای پذیرفتن پیچ‌دک پیش از ارائه اصلی دارد. در صورت تفاوت پیچ‌دک استارتاپ با استانداردها، پیچ‌دک جهت بازنویسی به استارتاپ بازگردانده می‌شود. شرکت نیز به استارتاپ‌ها برای همسان‌سازی پیچ‌دک با معیارهای اصلی راهنمایی و مشاوره داده تا پیچ دک به صورت استاندارد نوشته شود.
پس از تهیه و تأیید پیچ دک، در ادامه جلسه‌ای با حضور تیم استارتاپ و کمیته CVC آگاه متشکل از مدیرعامل شرکت ویستا سامانه آسا، قائم مقام مدیرعامل گروه آگاه، مدیرعامل شرکت سبدگردانی آگاه، مدیرعامل شرکت مشاوره سرمایه گذاری آوای آگاه، مدیر فناوری و اطلاعات گروه آگاه و مشاور مدیرعامل ویستا سامانه آسا و مدیران ارشد استارتاپ استودیوی نارون برگزار می‌شود. در این مرحله تا ایده یا استارتاپ بررسی شده و در نتیجه آن تصمیم نهایی برای سرمایه‌گذاری گرفته خواهد شد. در اصل کمیته CVC مسئولیت بررسی همه‌جانبه استارتاپ‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان این حوزه را بر عهده دارد.
پس از تصویب سرمایه‌گذاری روی استارتاپ، برای تعیین ارزش استارتاپ، تیم ارزش‌گذاری شرکت وارد شده و پس از آن مذاکرات برای سرمایه‌گذاری شروع می‌شود. بهراد ابراهیمی در این باره معتقد است:
«سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه ترجیح می‌دهد به جای حمایت همه‌جانبه از استارتاپ پذیرفته‌شده، قدرت تام در مدیریت استارتاپ داشته باشد. البته در صورت وجود یک تیم خوب این ترجیح می‌تواند در نظر گرفته نشود؛ چرا که یک تیم خوب به ایده اصلی استارتاپ تعهد داشته و برای آن تلاش می‌کند و صرفاً به عنوان یک درآمد زودگذر به آن نگاه نخواهد کرد.»
برای سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه ارائه یک محصول یا خدمت خوب و باکیفیت (درون‌سازمانی یا برون‌سازمانی) در مرتبه اول قرار داشته و درآمد و مسائل مالی در مراحل پایین‌تری قرار می‌گیرند. حداقل رقم سرمایه‌گذاری در سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه برای استارتاپ‌هایی که در مراحل بذری (Seed) هستند، ۳ تا ۵ میلیارد تومان است و سقفی برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های مراحل بالاتر وجود ندارد. سرمایه گذاری جسورانه شرکتی آگاه پس از دوره تناسب محصول با بازار (Product-Market Fit) استارتاپ‌ها شروع به معرفی و ارتقا آن‌ها از طریق کانال‌های ارتباطی خود می‌کند.
ارزش‌های سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه برای استارتاپ‌ها
سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه سعی کرده تا علاوه بر تأمین مالی استارتاپ‌ها، خدمات دیگری نظیر مشاوره‌های کسب‌وکاری (به واسطه تجربیات تحقیقات بازار و جامعه مخاطب ۶ میلیونی این مجموعه)، مشاوره و خدمات مالی (در حوزه مدیریت مالی و حسابرسی) و کمک به عرضه اولیه سهام استارتاپ در بورس را نیز ارائه کند. در حال حاضر به علت نوپا بودن سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه، سرمایه‌گذاری‌های این شرکت از طریق استارتاپ استودیو نارون در حال انجام بوده و شرکت به صورت مستقیم فعالیتی نداشته است.
برنامه‌های آتی سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه
هدف سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه در یک سال آینده سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌هایی بوده که بیشتر به هسته اصلی کارگزاری مرتبط هستند؛ مانند معاملات الگوریتمی و … . اما نیم نگاهی هم به استارتاپ‌های فعال در حوزه‌های فناوری بیمه (Insurtech)، بانک مجازی (Neobank) و هر آنچه که کمک به ارتقا و رشد حوزه بین بازاری و انتقال تجربه‌های مشتریان خرد کارگزاری آگاه بکند، دارند. دیدگاه سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی آگاه نسبت به سرمایه‌گذاری باز بوده و در صورت وجود ارزش افزوده برای شرکت تمایل به سرمایه‌گذاری مشترک (Co-Invest) (مانند اضافه‌شدن دانش جدید) با دیگر سرمایه‌گذاران را نیز دارد.
همچنین ارتقا و رشد جامعه یکی از اهداف شرکت سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه بوده و بهراد ابراهیمی در این باره معتقد است:
«سرمایه‌گذاری جسورانه آگاه توانمندسازی استارتاپ‌ها و همه افراد جامعه برای داشتن آرامش مالی را مسئولیت اجتماعی خود می‌داند و برای آن برنامه‌های مختلفی دارد.»